Wydziedziczenie – adwokat Poznań

Wydziedziczenie to określona w kodeksie cywilnym instytucja prawa spadkowego, polegająca na pozbawieniu prawa do zachowku wybranych członków rodziny. Sporządza się je w testamencie po spełnieniu wskazanych w kodeksie cywilnym wymogów. Możliwość wydziedziczenia wynika z faktu, że spadkodawca może rozporządzać swoim majątkiem według własnej woli.

Wydziedziczenie a zachowek

Zachowek to udział w spadku, który przysługuje zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy w sytuacji, gdy nie zostali oni powołani do spadku w testamencie, a zostały powołane inne osoby lub gdy zapisy mają dla nich niekorzystny charakter.

Jest to instytucja prawa spadkowego, mająca chronić interesy najbliższych w opisanej sytuacji. Zachowek z reguły wynosi połowę wartości udziału spadkowego. Jak zatem wygląda relacja: wydziedziczenie a zachowek? Za pośrednictwem testamentu można wydziedziczyć zstępnych, małżonka i rodziców, co oznacza pozbawienie ich prawa do zachowku.

Wydziedziczenie jest możliwe po zaistnieniu określonych ustawowo przyczyn. Zstępni to potomkowie spadkodawcy, czyli dzieci, wnuki i prawnuki. W praktyce możliwe jest tylko wydziedziczenie całkowite,czyli pozbawienie całego majątku. Oznacza to, że nie można pozbawić kogoś prawa tylko do części spadku.

Jakie są przesłanki do wydziedziczenia krewnych?

Przesłanki do pozbawienia zstępnych, małżonka i rodziców zachowku zostały określone w art. 1008 kodeksu cywilnego. Obecność przesłanek oznacza, że wydziedziczenie dziecka, rodzica czy małżonka nie jest całkowicie dowolne, ponieważ może się odbyć wyłącznie w określonych ustawowo sytuacjach.

Wspomniane przesłanki to:

• uporczywe postępowanie wbrew woli spadkodawcy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
• dopuszczenie się umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób bądź rażąca obraza ich czci,
• uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych.

Aby możliwe było skuteczne wydziedziczenie w testamencie, przynajmniej jedna z powyższych przesłanek musi być rzeczywista. Jeśli okaże się, że żadna okoliczność realnie nie zaistniała, wydziedziczenie nie będzie możliwe. Co więcej, negatywne zachowania uprawnionego do spadku powinny być poważne, świadome i zawinione.

Jak wydziedziczyć krewnych?

Wydziedziczenie dziecka za życia czy innego krewnego może zostać zawarte w testamencie notarialnym, własnoręcznym lub ustnym, jeśli zachodzą ku temu szczególne przesłanki. Podczas przygotowywania ostatniej woli należy zwrócić szczególną uwagę na to, by nie popełnić błędów mogących skutkować jej nieważnością.

Dla osób mających obawy odnośnie do prawidłowego sporządzenia dokumentu dobrym rozwiązaniem będzie zdecydowanie się na wydziedziczenie w testamencie notarialnym po uprzedniej konsultacji z prawnikiem. Podpowiemy, jak zawrzeć zapisy, które pozwolą zrealizować faktyczną wolę spadkodawcy.

Należy pamiętać, że zgodnie art. 1009 kodeksu cywilnego w testamencie powinna znaleźć się przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku. Niezbędne jest także udowodnienie, że przesłanka ta rzeczywiście występuje, co w praktyce jest najtrudniejszą częścią całego procesu. Czasami w tym celu niezbędne są zeznania świadków i sprawa sądowa.

Jak podważyć wydziedziczenie?

Osoba, która została wydziedziczona, może podważyć taką decyzję, podważając tym samym testament, kwestionując przyczyny wydziedziczenia lub wykazując, iż spadkodawca wybaczył spadkobiercy.

Jak podważyć wydziedziczenie? Pierwsza opcja może mieć miejsce wtedy, kiedy istnieją przesłanki nieważności testamentu, takie jak sporządzenie go pod wpływem groźby. Druga możliwość to zakwestionowanie przyczyn, które można wykorzystać, jeśli określone w testamencie przesłanki wydziedziczenia nie są zgodne z tymi określonymi przez kodeks cywilny.

Można również udowodnić, że przyczyna, którą wskazał testator, nie jest rzeczywista, co jednak będzie wymagało posłużenia się konkretnymi dowodami. Trzecia opcja to wykazanie uzyskania skutecznego przebaczenia spadkodawcy, będącego jego wolą o charakterze uczuciowym.

Jeśli masz wątpliwości co do całej procedury, warto skonsultować się z prawnikiem, aby upewnić się, w jaki sposób postępować.