Przyjęcie i odrzucenie spadku – pomoc prawna

W polskim systemie prawnym można dziedziczyć zarówno na podstawie testamentu, jak i ustawy. Gdy spadkodawca umiera, spadkobiercy z mocy prawa nabywają spadek – wówczas mogą go przyjąć. Jednak istnieją sytuacje, w których nie jest to korzystne (głównie ze względu na zadłużenie). Wówczas realizuje się procedurę, jaką jest odrzucenie spadku. Jest ona złożona i wymaga specjalistycznej wiedzy. W związku z tym warto w tej sytuacji skorzystać z pomocy prawnej. W naszej kancelarii pomagamy odrzucić prawo do niechcianego spadku, ale też przyjąć dobra, jeśli się tego chce.

Przyjęcie i odrzucenie spadku w świetle prawa

Po śmierci spadkodawcy wszyscy spadkobiercy nabywają spadek z mocy prawa. W terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, może on jednak złożyć oświadczenie, decydując się na przyjęcie lub odrzucenie spadku. Niezłożenie oświadczenia jest równoznaczne z jego przyjęciem z dobrodziejstwem inwentarza.

Jeśli masz wątpliwości co do przebiegu procedury, warto skonsultować się z prawnikiem, aby poznać swoje prawa i obowiązki, a także skutki, jakie powoduje podjęcie konkretnych działań. W przeciwnym razie może się okazać, że odziedziczysz znacznie więcej zobowiązań niż praw, a cała procedura nie będzie dla Ciebie opłacalna. Wygeneruje to w Twoim życiu olbrzymią ilość stresu i kosztów.

Jakie możliwości ma spadkobierca po śmierci spadkodawcy?

Przed każdym spadkobiercą po śmierci spadkodawcy otwierają się trzy możliwości:

przyjęcie spadku wprost,
przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza,
odrzucenie spadku.

Pierwsza z nich opcja oznacza przyjęcie spadku bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe. Oznacza to, że spadkobierca musi pokryć pełną wartość długów, nawet jeśli przekracza ona wysokość uzyskanego majątku.

Druga możliwość opcja to przyjęcie spadku z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe. Oznacza to, że spadkobierca będzie odpowiadał za długi tylko do wysokości majątku, który przyjmie razem ze spadkiem. Nawet jeśli przewyższą one wartość czynną spadku, to spadkobierca pokryje jedynie wysokość, która została ustalona w spisie inwentarza.

Trzecią opcją jest odrzucenie spadku. Po nim osoba składająca oświadczenie będzie traktowana tak jak spadkobiercy, którzy nie dożyli otwarcia spadku. W związku z tym nie będzie musiała w żadnym wypadku martwić się o długi, ale nie uzyska też żadnych praw do samego majątku.

Na którą z możliwości się zdecydować w konkretnej sytuacji? To zawsze zależy – od relacji ze spadkodawcą, jego sytuacji finansowej, informacji na jego temat, a także indywidualnych odczuć dotyczących całej sprawy. Niekiedy nasi klienci decydują się przyjąć spadek nie ze względu na to, że się to opłaca, ale np. przez wzgląd na sentymentalne podejście do relacji z osobą, która odeszła. W każdym wypadku warto przeprowadzić analizę prawną sytuacji przed podjęciem kolejnych kroków.

Jak przyjąć, a jak odrzucić spadek?

Aby było możliwe przyjęcie spadku lub jego odrzucenie, należy złożyć oświadczenie w tej sprawie przed sądem lub przed notariuszem. Każdy spadkobierca ma dwie możliwości: złożenie dokumentu ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym.

Oświadczenie może złożyć osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. W imieniu tych, którzy jej nie mają, oświadczenie składają przedstawiciele ustawowi.

Do niedawna było tak, że aby mogło nastąpić przyjęcie lub odrzucenie spadku przez osoby bez pełnej zdolności do czynności prawnych, zgodę musi wyrazić sąd opiekuńczy. Obecnie sprawa w przypadku małoletnich wygląda nieco inaczej, a interwencja sądu jest wymagana tylko w wyjątkowych przypadkach.

Według art. 101 § 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, odrzucenie spadku w imieniu małoletniego przez rodzica, odrzucającego wcześniej spadek w imieniu małoletniego, nie jest już wymagane. Dotychczas było inaczej. Rodzic odrzucający spadek był traktowany, jakby nie dożył jego otwarcia. Do dziedziczenia powoływano zatem jego dziecko. Obecnie do odrzucenia spadku w imieniu dziecka jest już uprawniony rodzic. Pozwala mu na to władza rodzicielska (za zgodą drugiego rodzica lub obojga). Jeśli sytuacja jest inna, nadal jest wymagana zgoda sądu.

Osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, zamiast składać oświadczenie osobiście, może również posłużyć się pełnomocnikiem. W tym wypadku konieczna jest jednak forma pisemna z podpisem urzędowo poświadczonym.

Czym jest zrzeczenie się spadku? Czym różni się od jego odrzucenia?

Kodeks cywilny, oprócz odrzucenia spadku, umożliwia również zrzeczenie się dziedziczenia. Polega ono na sporządzeniu umowy w formie aktu notarialnego pomiędzy spadkodawcą a potencjalnym spadkobiercą. Zawiera się w niej postanowienie o braku zgody na dziedziczenie. Zrzeczenie się spadku następuje za życia przyszłego spadkodawcy.

Podczas podpisywania dokumentów muszą być obecne obie strony i muszą one wyrazić zgodę na całą procedurę. Po zrzeczeniu się spadku przyszły spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie dożył otwarcia spadku. Opcja ta jest przeznaczona wyłącznie dla osób, które są pewne tego, że nie chcą dziedziczyć spadku po spadkodawcy.

Zawarta umowa może również pozwolić na ograniczenie konfliktów w rodzinie np. w przypadku przekazania pewnych dóbr w darowiźnie jednemu spadkobiercy, który poprzez zrzeczenie się spadku nie będzie miał roszczeń z tytułu zachowku w stosunku do reszty spadkobierców.